Friese kust en Lauwerszee
Dit is een rondtocht voor fietsers van ongeveer 117 kilometer. Onderweg kom je langs allerlei interessante bezienswaardigheden die herinneren aan de tijd dat het Lauwersmeer nog een zee was. Gratis parkeren kan bij één van de TOP’s (toeristische overstapplaatsen) in Friesland.
Afstand: 117 KM
Download GPX - Download overzichtskaart
Volg de bordjes:
De route
Deze weekendtocht op de fiets is een perfect ‘instapmodel’ voor mensen die overwegen op fietsvakantie te gaan of gewoon een heerlijk actief weekendje weg willen! Een weekendje fietsen door Noordoost Friesland, langs de Waddenzee en het Lauwersmeer. Slapen en eten waar je zelf wilt en na twee of drie dagen en een ervaring rijker terugkomen. Deze route is één van de twee Friese weekendvarianten op de 610 kilometer lange LF Kustroute.
Je kunt de route op iedere plek langs het tracé starten. Het makkelijkst is om een Toeristisch Overstap Punt (TOP) te kiezen als startplek, hier kun je gratis je auto parkeren en je tocht starten. Met de trein is de Friese hoofdstad Leeuwarden goed bereikbaar. Voor het vinden van een unieke slaapplaats verwijzen we je naar www.eropuitinfriesland.nl. En in bijna alle stadjes en grotere dorpen zijn fietsen te huur.
De Friese Kust en Lauwerszee weekendtocht is een afwisselende fietsroute langs zowel UNESCO werelderfgoed De Waddenzee als Nationaal Park Lauwersmeer, daarnaast maak je kennis met eeuwenoude stad aan het wad Dokkum.
De Waddenzee heeft veel invloed uitgeoefend op het Friese land; vroege bewoners wierpen er terpen op, legden er dijken aan en wonnen uiteindelijk nieuw land op de zee. Tijdens deze fietstocht volg je het verhaal van de Waddendelta, je fietst over eeuwenoude dijkjes en door historische dorpjes langs It Dokkumer Grutdjip en de Dokkumer Ie.
De Lauwerszee was één van de ingangen waar het zoute water van het wad ons land binnenkwam. Pas in 1969 werden er sluizen bij Lauwersoog gebouwd en ontstond het Lauwersmeer. Het gebied beschikt over zo’n bijzondere flora en fauna dat het gebied als Nationaal Park aangewezen is.
Het is een afgewisselde fietstocht, die onderweg regelmatig onderbroken moet worden om de vele bezienswaardigheden die direct aan de route liggen te bezichtigen. Dit belooft een tocht volop cultuur- en natuurbeleving te worden!
De LF weekendtocht Friese kust en Lauwerszee kan naar wens worden ingedeeld als een-, of tweedaagse fietsroute. Logeer onderweg in een B&B bij de gastvrije Friezen of op een gezellige camping.
Wat kom je onderweg tegen?
De volgende interessante punten kom je onderweg gegarandeerd tegen op je weg door Noordoost Friesland.
Vlasgeschiedenis van pittoresk Ee
In het pittoreske dorpje Ee aan het begin van je fietstocht, moet je zeker even afstappen. Maak een wandeling door het centrum en breng een bezoek aan ‘It Braakhok’: het enige museum in Nederland waar de bewerking van vlas tot linnen te zien is. De deuren van dit onbemande museum staan overdag altijd open en de toegang is gratis.
In de regio Noordoost Friesland werd tot ongeveer 1960 nog vlas verbouwd. Het gebouwtje waar nu het vlasmuseum gevestigd is, was vroeger een soort sociale werkvoorziening voor arbeiders die vlas verwerkten tot ongesponnen linnen. Wat een prachtig oud ambacht!
Vlasmuseum Ee
Friese Admiraliteit in Dokkum
Eeuwen geleden had Dokkum een open verbinding met zee. Dat maakte de stad een geschikte uitvalsbasis voor de Admiraliteit van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, tegenwoordig de marine. Naast Rotterdam, Amsterdam, Zeeland en West-Friesland, was er vanaf 1597 een Fries Admiraliteitscollege in Dokkum gevestigd.
De Admiraliteit bracht Dokkum werkgelegenheid en bedrijvigheid. In het Admiraliteitsgebouw aan de Diepswal kom je alles te weten over deze welvarende periode, want daar is nu Museum Dokkum gehuisvest.
Als de kilometerslange verbinding met zee in 1645 dichtslibt, verhuist de Admiraliteit naar Harlingen. De functie van Dokkum als zeehavenstad werd definitief beëindigd met de bouw van de sluis bij Dokkumer Nieuwe Zijlen. Toch organiseert de stad Dokkum nog ieder najaar haar Admiraliteitsdagen.
Voormalige zeehavenstad Dokkum – foto: EropuitinFriesland.nl
Middeleeuws kerkje Jannum
Om het meest verstilde plekje van Noordoost Friesland te vinden, moet je afwijken van het water van de Dokkumer Ie. Op het terpje van Jannum vind je Middeleeuws kerkje waar een serene rust heerst.
Er vinden hier geen kerkdiensten meer plaats: het kerkje is in gebruik als museum. Tot de collectie behoren onder andere het enige in Friesland nog bewaard gebleven Romaanse doopvont en een grote verzameling sarcofagen, oftewel stenen grafkisten.
Door de gaatjes in het dak en de kleine boogvensters piept het zonlicht in de verder zo donkere kerk naar binnen. Het kerkmuseum is in ieder geval elke zaterdagmiddag van april tot en met september open.
Interieur kerkje Jannum
Terp van Hegebeintum
Terpen werden al vóór de jaartelling door de bewoners van Noordoost Friesland opgeworpen om zichzelf te beschermen tegen het wassende water van de Waddenzee. De meeste terpen bereiken een hoogte van twee tot zeven meter boven NAP, maar de terp van Hegebeintum spant de kroon met een hoogte van bijna 9 meter boven de zeespiegel!
Rond het jaar 1000 werd gestart met het aanleggen van zeedijken, hierdoor verloren terpen geleidelijk hun betekenis als vluchtplaats. Ook de terp van Hegebeintum werd uiteindelijk deels afgegraven. Hierbij kwamen mooie voorwerpen aan het licht zoals een zevende-eeuwse mantelspeld.
Nog steeds is de terp van Hegebeintum een klim en bezoek waard. Het bijbehorende bezoekerscentrum beschikt over een terpcafé waar je rustig kunt bijkomen.
Het weggetje naar de hoogste terp van Friesland – Merk Fryslân
Wachten op hoog water in Holwerd
In Holwerd is het wachten geblazen... Op de Nieuwe Zeedijk staan twee metalen vrouwen van vijf meter hoog over de Waddenzee uit te kijken. De volle vrouw en de dunne vrouw wachten namelijk op de vloed.
‘Wachten op hoog water’ is een beeld van kunstenaar Jan Ketelaar, dat gaat over de zoektocht naar balans en uitwisseling. Dit beeld is onderdeel van de Sense of Place route. De route bestaat uit meerdere landschapskunstobjecten langs de waddenkust van Noord-Holland tot aan Groningen.
Beeld ‘Wachten op hoog water’ – Merk Fryslân
Verdronken vissers van Peasens-Moddergat
De dorpjes Paesens en Moddergat vormen samen een prachtige plek in Noordoost Friesland. Werden de dorpen in eerste instantie nog gescheiden door het water van zeeslenk De Paesens, tegenwoordig is het één gemeenschap.
Het tweelingdorp bezat in de negentiende eeuw een grote vissersvloot, maar in de nacht van 5 op 6 maart 1883 voltrok zich een grote ramp: tijdens een zware storm kwamen maar liefst 83 dorpelingen van Paesens-Moddergat om het leven. In vrijwel elk huishouden viel wel één of meerdere slachtoffers te betreuren…
Ter herdenking van de verdronken vissers werd er in 1958 op de zeedijk een monument opgericht. Sindsdien is Lauwersoog de thuishaven van de vissers uit dit dorp, maar Paesens-Moddergat is nog steeds een prachtig vissersdorpje en museum ’t Fiskershúske is een interessante pleisterplaats.
Vissersdorpje Paesens-Moddergat
Nationaal Park Lauwersmeer
Lange tijd stroomden zoet en zout water in elkaar over in de Lauwerszee. Pas in 1969 werd er bij Lauwersoog een grote dam gebouwd, om het Friese en Groninger land te beschermen tegen overstromingen.
Toen ontstond het Lauwersmeer en de vroegere zee veranderde in een waar vogelparadijs. Maar ook voor mensen is het Lauwersmeergebied een heel bijzondere plek: het gebied is niet voor niets aangewezen als Nationaal Park én als Dark Sky Park.
Fietsend rondom het Lauwersmeer tref je vogels, wilde paarden, bossen en verlaten strandjes. Bij Activiteitencentrum Lauwersnest kom je alles te weten over het Nationaal Park en de vogels die er wonen.
Konikpaarden in het Lauwersmeergebied – Merk Fryslân
Sluis Dokkumer Nieuwe Zijlen
De sluis en zeekering bij Dokkumer Nieuwe Zijlen vormen een rijksmonument uit 1729. Hierbij staat een obelisk als monument ‘Ter Eewiger Gedagtenis van de overdijking van 't Dokkumer Diep’. De naastgelegen herberg stamt ook uit 1729.
De sluis maakt deel uit van een twee kilometer lange ‘afsluitdijk’. Hiermee werd de oude zeesluis bij de stad Dokkum overbodig. De robuuste en ingenieuze constructie met spuisluizen en schutsluizen was het ontwerp van wiskundig ingenieur en dijkenbouwer Willem de Lorée van de Universiteit van Franeker.
Toen er in 1969 nieuwe sluizen bij Lauwersoog kwamen, werd het rustiger in Dokkumer Nieuwe Zijlen. Toch is deze plek nog belangrijk in het Friese waterbeheer, want de Willem Lorésluis zorgt nog steeds voor de afvoer van overtollig water uit Friesland.
Sluis Dokkumer Nieuwe Zijlen – EropuitinFriesland.nl